“Een nieuwe lente, een nieuw geluid” zo liet Herman GORTER optekenen in zijn epos Mei dat in maart 1889 verscheen. Voorjaar 2020 bracht geen lichtheid maar storm, wij hadden een aantal weken tijd nodig om ons te reorganiseren. Net zoals de ziekenhuizen; de scholen; de OCMW’s; CAW’S; de politiediensten; de advocatuur; de jeugdzorg en vele anderen met ons, werden wij uitgedaagd om onszelf en onze werking heruit te vinden. Met vallen en opstaan zijn wij erin geslaagd om bemiddeling te blijven aanbieden. We plooiden ons dubbel om met digitale tools aan de slag te gaan: MS TEAMS, JITSI, ZOOM, WEBEX …. We pasten ons aan en probeerden onszelf te herscholen.
Ondertussen zijn we 11 maanden verder en kunnen we terugblikken op onze eerste ervaringen met het online bemiddelen. Opzet was en is om niemand in de kou te laten staan en mensen aan te bieden waar ze recht op hebben. Hierbij waren flexibiliteit en organisatie sleutelbegrippen.
Online bemiddelen biedt een nieuwe kans maar online kwaliteitsvol bemiddelen roept ook een aantal bedenkingen op, een vlotte internetverbinding is nog maar een eerste zorg. Vragen die naar boven kwamen drijven waren: hoe praat ik met partijen online, hoe laat ik hen digitaal met elkaar in gesprek gaan, wat met de privacy, ben ik als bemiddelaar voldoende onderlegd,…? Pasklare antwoorden lagen er niet, we gingen er samen naar opzoek.
Al doende leert men en handvaten werden aangereikt vanuit de bemiddelingspraktijk.
Zo leerden we dat alles staat of valt met een goede voorbereiding. Het lijkt goed om als bemiddelaar zelf een keuze te maken uit de verschillende online-platforms. Een stabiel, gebruiksvriendelijk en betrouwbaar platform biedt alvast een goede start. Ook het maken van goede afspraken vooraf bleek een hulpmiddelen te zijn: wie neemt deel aan het gesprek, wie zal nog in de ruimte aanwezig zijn, in welke setting zullen de cliënten en de bemiddelaar zich bevinden? Het maakt een verschil om op de achtergrond een slaapkamer of net een huiskamer te zien waarbij niet gezegd is dat het ene beter is dan het andere. Een cliënt kan net de slaapkamer gekozen hebben omdat deze mogelijkheid biedt tot privacy en rust een basisvoorwaarde om constructief te kunnen deelnemen.
Welkom in de bemiddelingskamer bleek een goede insteek bij de start van een gesprek, even inchecken alvorens te starten. Hoe zit iedereen erbij, laten oppoppen wat komt en vervolgens afspraken maken. Wat betekent dat communicatieregels duidelijk en helder geformuleerd worden: wie komt het eerste aan het woord, wat doen we als iemand het moeilijk krijgt, welke werkvormen kunnen we online gebruiken…, Vervolgens aftoetsen of iedereen mee is en nog eens de nadruk leggen op de werkingsprincipes: vrijwilligheid, vertrouwelijkheid en de neutraliteit. Is het goed dat we het gesprek organiseren zoals afgesproken?
Gesprekstechnisch veranderde er niet veel. Het LSD principe blijft overeind: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Gedrag benoemen zowel dat van jezelf als dat van de ander. Gouden regel bleek te zijn; benoem je eigen gedrag maar ook datgene wat je in je beeldscherm ziet! Bijvoorbeeld als je als bemiddelaar iets noteert kijk je niet naar het scherm, leg dat uit. Als je iemand ziet wegkijken, vraag ernaar!
Stiltes kunnen net zoals in een face to face gesprek, belangrijk zijn. Ook daar dezelfde afspraak als steeds, geef mensen tijd om te verwerken en om later opnieuw in te stappen in het gesprek.
Veel uit onze realtime praktijk is van toepassing tijdens het online gebeuren.
En toch wringt het!
Vaak werken wij met kwetsbare partijen in complexe dossiers. Voor velen is een fysiek gesprek op kantoor of gesprek op locatie de enige mogelijkheid om een aantal zaken gezegd, besproken en geregeld te krijgen. Daarom een pleidooi om niet te vervallen in fast-bemiddelen, snel-snel online of via de smartphone maar blijvend in te zetten op een warm menselijk gesprek.
“Ik wil dat dit lied klinkt als een gefluit
Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
In een oud stadje, langs de watergracht- “
Opnieuw Herman GORTER in zijn befaamde Epos en opnieuw een nieuwe lente. Laat ons kiezen voor een blended bemiddeling, deels face te face deels online. Laat ons blijven kansen bieden aan mensen waarbij iedereen kan zeggen of doen wat passend is voor hem of haar. Laat ons blijven inzetten op het generen van praktijk, zoeken naar kansen en leemtes binnen het online werken maar ook op het samen ont- moeten binnen een veilige context.
Evelyn Goeman – erkend bemiddelaar
